در ماه رجب نور خدا می تابد / از روی علی نور خدا میتابد

در خانه حق حقیقتی شد نهان / پرورده ی دست حق علی می آید

ولادت حضرت علی علیه السلام بر شما مبارک

فرا رسیدن ماه مهر و آغاز سال تحصیلی را خدمت همه شما تبریک عرض می نماییم

آغاز سال نو، با شادی و سرور

هم ‌دوش و هم ‌زبان، حرکت به سوی نور

آغاز مدرسه، فصل شکفتن است

در زنگ مدرسه، بیداری من است

در دل دارم امید، بر لب دارم پیام

هم‌ شاگردی سلام، هم‌ شاگردی سلام

مهر از افق دمید، فصلی دگر رسید

فصل کلاس و درس، ما را دهد نوید

شد فصل کسب علم، فصل تلاش و کار

دانش به نسل ما، می ‌بخشد اعتبار

در دل دارم امید، بر لب دارم پیام

هم ‌شاگردی سلام، هم ‌شاگردی سلام

ای در کنار ما، آموزگار ما

چون شمع روشنی، در روزگار ما

روشن ز نور توست، کاشانه دلم

در کار من تویی، حلال مشکلم

در دل دارم امید، بر لب دارم پیام

هم‌ شاگردی سلام، هم ‌شاگردی سلام

فردا از آن توست، ای نسل چاره ‌ساز

با یاری خدا، آینده را بساز

فردای روشن است، با وحدت کلام

از ما تو را درود، از ما تو را سلام

در دل دارم امید، بر لب دارم پیام

هم‌ شاگردی سلام، هم ‌شاگردی سلام

اربعین در فرهنگ اهل بیت علیهم السلام

واژه «اربعین » در متون دینی و مجموعه های حدیثی از ارزش والایی برخوردار است. آثار حفظ چهل حدیث، اخلاص عمل در چهل روز و دعای عهد در چهل صبح، کمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مؤمن، شهادت چهل مؤمن برای میت، برگزاری عبادت در چهل شب چهارشنبه برای دیدار حضرت ولی عصر علیه السلام، و بعثت غالب انبیاء در چهل سالگی، از جمله مواردی است که ارزش و جایگاه این اصطلاح اسلامی و عرفانی را مشخص می سازد.

«اربعین » از اصطلاحات رایجی است که در متون اسلامی کاربرد زیادی دارد، مثلا در برخی از روایات به عنوان نماد کمال، حدی برای تصفیه باطن و... قلمداد شده است. در این نوشتار به مناسبت روز اربعین شهادت امام حسین علیه السلام برخی از موارد کاربرد این واژه ارزشمند که در فرهنگ اسلامی به مناسبتهای گوناگون از آن یاد شده و گاهی پیامهای اخلاقی و دستورهای الهی با آن همراه شده است، با اشاره به سی نکته تقدیم می شود:

1. شهادت چهل مؤمن

امام صادق علیه السلام فرمود: «اذا مات المؤمن فحضر جنازته اربعون رجلا من المؤمنین وقالوا: اللهم انا لانعلم منه الا خیرا وانت اعلم به منا، قال الله تبارک وتعالی: قد اجزت شهاداتکم وغفرت له ما علمت مما لا تعلمون;(1) هرگاه یکی از اهل ایمان بمیرد و بر جنازه او چهل نفر از مؤمنین حضور یابند و گواهی دهند که پروردگارا! ما به جز خوبی و نیکی از این شخص ندیده ایم و تو از ما داناتر هستی، خداوند متعال می فرماید: من نیز شهادت شما را پذیرفتم و آنچه [از بدیها و گناهان] از او می دانستم که شما بی اطلاع بودید، همه را بخشیدم.»

همچنین امام صادق علیه السلام می فرماید: «در بنی اسرائیل عابدی بود که پیوسته به عبادت و راز و نیاز اشتغال داشت. خداوند متعال به حضرت داوود علیه السلام وحی فرستاد: ای داوود! این مرد عابد، فردی ریاکار و غیرمخلص است. هنگامی که او مرد، حضرت داوود علیه السلام به تشییع جنازه اش حاضر نشد. اما چهل نفر از بنی اسرائیل حضور یافتند و در درگاه الهی به نیکی و خوبیهای ظاهری وی شهادت دادند و از خداوند طلب عفو و آمرزش برای وی نمودند. در هنگام غسل نیز چهل نفر دیگر چنین کردند و در هنگام دفن چهل نفر دیگر آمده، بعد از گواهی به نیکمردی عابد از خداوند متعال آمرزش او را خواستار شدند. در آن حال، خداوند به حضرت داوود علیه السلام الهام کرد که من او را به خاطر شهادت آن عده بخشیدم و اعمال بد و ریایی او را نادیده گرفتم.(2)

2. دعا برای چهل مؤمن

پیشوای ششم یکی از مهم ترین عوامل استجابت دعا را تقدیم دیگر مؤمنین در هنگام دعا می داند. آن حضرت می فرماید: «من قدم اربعین من المؤمنین ثم دعا استجیب له;(3) هر کس چهل نفر از مؤمنین را در دعا کردن بر خود مقدم بدارد، سپس حاجات خود را بطلبد، دعای او به اجابت خواهد رسید.» آن حضرت تاکید می فرماید که اگر این گونه دعا کردن در نماز شب و بعد از آن باشد، تاثیر بیشتری خواهد داشت.(4) همچنین دعا کردن چهل مؤمن در قنوت نماز وتر در دل شبهای تار اجابت دعا را نزدیک تر و سریع تر می نماید.(5)

3. دعای چهل نفره

دعا کردن همیشه خوب و یکی از سلاحهای مؤمن و وسیله ارتباط با پروردگار عالمیان است. هنگامی که انسان خود را از هر جهت درمانده و عاجز می بیند با جان و دل زمزمه می کند که:

سینه مالامال درد است ای دریغا مرهمی

دل زتنهایی به جان آمد خدایا همدمی

در آن لحظات حساس، دعا همچون نور امیدی در دل انسان می تابد و دعاکننده علاوه بر آرامش درون، اعتماد به نفس، تلطیف روح، عشق و معرفت خویش را نیز به نمایش می گذارد. امام صادق علیه السلام در یکی از رهنمودهای حکیمانه خویش ما را به دعای دسته جمعی فرا می خواند و می فرماید: «اگر گروهی چهل نفره جمع شوند و خدای خویش را بخوانند، مطمئنا دعای آنان مستجاب خواهد شد و اگر چهل نفر نبودند گروه چهار نفره، ده بار خدا را بخوانند که همین اثر را دارد و اگر بیش از یک نفر نباشد و چهل بار خدا را صدا بزند، خدای عزیز و جبار خواسته او را برآورده خواهد کرد.»(6)

4. آمرزش چهل گناه

حضرت باقر علیه السلام یکی از حقوق واجب مسلمانان بر عهده همدیگر را، حضور در تشییع جنازه آنان می شمارد و با توجه به اهمیت آن، تاثیر معنوی این حضور را نیز بیان می کند: «من حمل جنازة من اربع جوانبها غفرالله له اربعین کبیرة;(7) کسی که جنازه ای را از چهار طرف حمل کند، خداوند متعال چهل گناه کبیره او را خواهد بخشید.»

5. کمال در چهل سالگی

از مهم ترین نکاتی که در زندگی انسان وجود دارد و در مرحله تکامل معنوی و شخصیت وی مؤثر است، رسیدن به مراتبی از سن و سال است که انسان کامل تر و پخته تر می شود. خداوند متعال در این زمینه چهل سالگی را اوج کمال انسانی می داند و می فرماید: «... حتی اذا بلغ اشده وبلغ اربعین سنة قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک التی انعمت علی وعلی والدی وان اعمل صالحا ترضیه واصلح لی فی ذریتی انی تبت الیک وانی من المسلمین » ;(8) «تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد، می گوید: پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی، به جا آورم و کار شایسته ای انجام دهم که از آن خشنود باشی و فرزندان مرا صالح گردان! من به سوی تو باز می گردم و توبه می کنم و از مسلمانان می باشم.»

6. آثار چهل روز اخلاص

امام رضا علیه السلام از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله چنین نقل فرمود: «ما اخلص عبد لله عزوجل اربعین صباحا الا جرت ینابیع الحکمة من قلبه علی لسانه;(9) هیچ بنده ای چهل روز اعمال خود را خالصانه به درگاه حضرت حق انجام نمی دهد، مگر اینکه خداوند متعال چشمه سارهای حکمت را از قلب او به زبانش جاری می سازد.» حافظ با اشاره به این حدیث می گوید:

سحرگه رهروی در سرزمینی

همی گفت این معما با قرینی

که ای صوفی شراب آنگه شود صاف

که در شیشه بماند اربعینی

7. یاران حضرت مهدی علیه السلام

هنگامی که حضرت مهدی علیه السلام ظهور می کند هر یک از یاران و شیعیان آن حضرت معادل نیروی چهل مرد قدرت روحی و بدنی خواهد داشت. امام سجاد علیه السلام فرمود: «اذا قام قائمنا اذهب الله عزوجل عن شیعتنا العاهة وجعل قلوبهم کزبر الحدید وجعل قوة الرجل منهم قوة اربعین رجلا;(10) هرگاه قائم ما قیام کند، خداوند متعال از شیعیان ما آفت، بلا و سستی را دور خواهد کرد و دلهای آنان را همانند پاره های آهن قوی و محکم می نماید و نیروی هر یک از آنان را معادل نیروی چهل مرد قرار خواهد داد.

رسول گرامی اسلام علیه السلام در سفارشهای خویش به جناب ابی ذر غفاری به اهمیت و جایگاه والای مؤمن در جهان اشاره کرده و فرموده است: «یا اباذر! ان الارض لتبکی علی المؤمن اذا مات اربعین صباحا;(11) ای ابوذر! هنگامی که مؤمنی از دنیا می رود، زمین تا چهل روز برای فقدان او گریان و عزادار است.»

ممکن است منشا مجالس اربعین برای اموات مؤمنین همین روایت نبوی باشد.

9. زندگی چهل ساله

هنگامی که فرزدق شاعر قصیده معروف خود را در مدح حضرت امام سجاد علیه السلام در حضور خلیفه ستمگر عباسی، هشام بن عبدالملک، با رشادت تمام قرائت کرد و مطلع آن چنین بود که:

هذا الذی تعرف البطحاء وطاته

والبیت یعرفه والحل والحرم

یعنی، این آقایی است که گامهای او را سرزمین بطحاء، بیت خدا و حل و حرم می شناسد; خلیفه بر او خشم گرفت و دستور داد تا فرزدق را علاوه بر قطع حقوق، به جرم دفاع از اهل بیت علیهم السلام زندانی کنند; اما بعد از گذشت مدتی به دعای امام چهارم علیه السلام آزاد شد. امام زین العابدین علیه السلام برای کمک به فرزدق مبلغی را که چهل سال مخارج زندگی اش را کافی بود به حضورش فرستاد و فرمود: «لو علمت انک تحتاج الی اکثر من ذلک لاعطیتک; [ای فرزدق!] اگر می دانستم بیش از چهل سال زنده خواهی بود، بیشتر می فرستادم.» علی بن یونس بیاضی می نویسد: دقیقا بعد از چهل سال از آن تاریخ فرزدق به دیار باقی شتافت و صداقت و کرامت امام چهارم بر همگان روشن شد.(12)

10. بعثت انبیاء در چهل سالگی

در روایت آمده است که اکثر انبیاء در چهل سالگی به رسالت مبعوث شده اند.(13) همچنان که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نیز در چهل سالگی به رسالت مبعوث گردید.(14) امام باقر علیه السلام فرمود: «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در 63 سالگی از دنیا رفت، که آخر سال دهم هجرت بود. آن حضرت بعد از تولد خویش هنگامی که چهل سالش کامل گردید، به پیامبری رسید و 13 سال دیگر در مکه بود که در 53 سالگی به مدینه هجرت کرد و بعد از ده سال در مدینه به سرای جاویدان منتقل شد.»(15)

11. حفظ چهل حدیث

حضرت رسول صلی الله علیه و آله در زمینه پاسداری از فرهنگ و معارف اسلام می فرماید: «من حفظ من امتی اربعین حدیثا مما یحتاجون الیه من امر دینهم بعثه الله یوم القیامة فقیها عالما;(16) هر کس از امت من چهل حدیث از احادیث دینی مورد نیاز جامعه را حفظ کند خداوند متعال او را در روز قیامت به عنوان فقیه و دانشمند محشور خواهد کرد.»

براساس همین حدیث، دانشمندان بزرگ شیعه تلاش کرده اند که کتابهایی را به نامهای الاربعین و چهل حدیث از خود به یادگار بگذارند تا شاید مشمول این کلام نورانی رسول گرامی اسلام بشوند، نظیر: اربعین شیخ بهائی، اربعین شهید اول، اربعین مجلسی دوم، اربعین جامی و چهل حدیث امام خمینی رحمه الله.

 

12. آثار گناه تا چهل روز

آثار گناهانی که انسان مرتکب می شود تا چهل روز در روح و روان او باقی است. امام صادق علیه السلام فرمود: «لا تقبل صلاة شارب الخمر اربعین یوما الا ان یتوب;(17) کسی که از شراب و مسکرات حرام استفاده کند تا چهل روز نمازش پذیرفته نمی شود، مگر اینکه حقیقتا توبه کند.»

 

13. اصلاح تا چهل سالگی

اساسا افراد سعادتمند و کسانی که به دنبال خوشبختی و کمال هستند تا سن چهل سالگی در اعمال و رفتارشان نشانه های اصلاح پیدا می شود; اما اگر تا سن چهل سالگی تغییراتی در رفتارهای زشت و ناپسند آنان ایجاد نگردد، بعد از آن اصلاح آنان مشکل خواهد بود. رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در این زمینه به مسلمانان هشدار داده و فرموده است: «اذا بلغ الرجل اربعین سنة ولم یغلب خیره شره قبل الشیطان بین عینیه وقال: هذا وجه لایفلح;(18) هنگامی که شخص به سن چهل سالگی پا می گذارد و کارهای نیک او از اعمال زشتش بیشتر نباشد، شیطان پیشانی او را بوسیده، می گوید: این چهره ای است که دیگر روی سعادت و خوشبختی را نخواهد دید.» و در حدیث دیگری آن حضرت افراد چهل ساله ای را که به سوی صلاح گام برنمی دارند از دوزخیان به شمار می آورد و می فرماید: «فرد چهل ساله ای که در اندیشه کارهای نیک نباشد، برای ورود به آتش جهنم خود را آماده کند که نجات او مشکل است.»(19)

 

14. هشدار به چهل ساله ها!

امام زین العابدین علیه السلام فرمود: «اذا بلغ الرجل اربعین سنة نادی مناد من السماء دنا الرحیل فاعد زادا ولقد کان فیما مضی اذا اتت علی الرجل اربعون سنة حاسب نفسه;(20) هرگاه شخصی به سن چهل سالگی برسد فرشته ای از سوی خداوند در آسمان ندا می دهد که هنگام سفر نزدیک است، زاد و توشه سفر را مهیا کن و در گذشته هنگامی که فردی به چهل سالگی می رسید، با نفس خود محاسبه می کرد.»

و از رسول گرامی اسلام نقل است که «خداوند فرشته ای را مامور کرده است تا در هر شب صدا بزند: «یا ابناء الاربعین ماذا اعددتم للقاء ربکم;(21) ای کسانی که چهلمین بهار عمر خود را سپری می کنید! برای ملاقات با پروردگارتان چه چیزی آماده کرده اید [و چه پاسخی دارید]؟!»

 

15. تغذیه و اربعین

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «من ترک اللحم اربعین صباحا ساء خلقه;(22) هر کس چهل روز از خوردن گوشت خودداری کند، اخلاقش بد خواهد شد.»

 

16. چهل نفر هسته اولیه

زمانی که برخی از یاران امام حسن مجتبی علیه السلام از وی درخواست کردند که در مقابل ظلم و ستم زمامداران جور به ویژه معاویه قیام و مبارزه نماید، امام حسن علیه السلام فرمود: «لی اسوة بجدی رسول الله حین عبدالله سرا وهو یومئذ فی تسعة وثلاثین رجلا فلما اکمل الله له الاربعین صاروا فی عدة واظهروا امر الله فلو کان معی عدتهم جاهدت فی الله حق جهاده;(23) الگوی من در رهبری امت، جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله است، آن حضرت تا زمانی که تعداد یارانش به سی و نه نفر رسیده بود، مخفیانه و غیرعلنی خدا را عبادت می کرد [و به مبارزه و تبلیغ علنی روی نیاورد] ; اما از موقعی که خداوند متعال تعداد مسلمانان را به چهل نفر رساند، [تبلیغ] دین خدا را آشکار کردند و اگر با من هم به تعداد آنها باشد، در راه خدا به جهاد و مبارزه شایسته دست می زنم.»

 

17. دریغ از چهل یاور راستین!

علی علیه السلام نیز با شکایت از مظلومیت و غربت خویش فرمود: «من بارها از مردم یاری خواستم اما به غیر از چهار نفر - زبیر، سلمان، ابوذر و مقداد - کسی جواب مثبت به من نداد.» سپس افزود: «لو کنت وجدت یوم بویع(اخوتیم) اربعین رجلا مطیعین لجاهدتهم;(24) اگر من در روز بیعت چهل یاور گوش به فرمان [و راستین] داشتم، با آنان مقابله و مجاهده می کردم.»

 

18. حقوق همسایه

رسول گرامی اسلام به منظور سالم سازی و ایجاد روحیه اعتماد و اطمینان به همدیگر و همچنین تقویت وحدت و انس و الفت در جامعه اسلامی درباره حدود همسایگی و رعایت حقوق آنان می فرماید: «کل اربعین دارا جیران من بین یدیه ومن خلفه وعن یمینه وعن شماله;(25) تا چهل خانه از چهار سوی منزل یک مسلمان، از روبه رو، پشت سر، از سمت راست و از سمت چپ، همسایه یک مسلمان به شمار می آید.»

پیامبر صلی الله علیه و آله ضمن بیان این پیام حکیمانه، به حضرت علی علیه السلام و سلمان و ابوذر و مقداد دستور داد که در میان مسلمانان ندا دهند که ای مردم! این حدود همسایگی است و: «انه لاایمان لمن لم یامن جاره بوائقه;(26) کسانی که همسایگانشان از شر و آزار آنان در امان نیستند، ایمان ندارند.»

 

19. مهلت تا چهل روز

برخی از مسلمانان که در رعایت مسائل دینی و حفظ ناموس خود اهل تسامح و تساهل هستند، مورد خشم و غضب الهی قرار می گیرند و خداوند متعال به آنان چهل روز مهلت می دهد که خود و خانواده هایشان را اصلاح کنند و در صورت ادامه سهل انگاری و بی تفاوتی چشم و قلبشان وارونه شده و از دیدن حقیقت ناتوان می گردند. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هرگاه مردی در محیط خانواده خود عمل ناپسند و زشتی را مشاهده کند و در مورد آن حساسیت و غیرت دینی از خود نشان ندهد و اعضاء خانواده اش را از ارتکاب گناه و معصیت باز ندارد و در صدد اصلاح برنیاید، خداوند متعال پرنده ای سفید را مامور می کند که چهل صبح بر در خانه وی پرهایش را بگسترد و هنگام ورود و خروج آن مرد مسامحه کار، بگوید: اصلاح کن! اصلاح کن! غیرت داشته باش! غیرت داشته باش! اگر خانواده اش را اصلاح کرد که چه بهتر وگرنه آن پرنده سفید بالهایش را به چشمهای او می کشد و بعد از آن او وارونه می بیند; یعنی خوبیها را خوب نمی بیند و بدیها را بد نمی بیند.»(27)

 

20. بهداشت فرزندان

پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله با اشاره به لزوم ختنه کردن نوزادان پسر می فرماید: «اختنوا اولادکم یوم السابع فانه اطهر واسرع لنبات اللحم فقال ان الارض تنجس ببول الاغلف اربعین یوما;(28) نوزادان خود را در روز هفتم ختنه کنید، این عمل برای پاکیزگی و سلامت و رشد آنان تاثیر فراوان دارد و زمین از بول فردی که ختنه نشده تا چهل روز آلوده می ماند.»

 

21. تسبیح حیوانات

امام صادق علیه السلام فرمود: «حضرت داوود علیه السلام در یکی از شبها با حال خوشی زبور را تلاوت می کرد و از حالات معنوی خود لذت می برد. آن شب به نظرش آمد که شب زنده داری خوبی داشته است و از این جهت شگفت زده شد. در آن حال قورباغه ای از زیر صخره ای از سوی خداوند متعال به سخن آمد و گفت: «یا داود تعجبت من سهرک لیلة وانی لتحت هذه الصخرة منذ اربعین سنة ماجف لسانی عن ذکر الله تعالی;(29) ای داوود! آیا از شب زنده داری ات به شگفت آمده ای؟ من چهل سال است که در زیر این صخره زبانم به ذکر الهی مترنم است.»

 

22. کرامت نام حضرت محمد صلی الله علیه و آله

حضرت علی علیه السلام - در ضمن روایتی طولانی در منقبت حضرت خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله - فرمود: «روزی یکی از علماء یهود به حضور پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و سؤالات متعددی از آن حضرت پرسید و پاسخهای وافی دریافت کرد و مسلمان شد. سپس الواحی بیرون آورد و در مقابل پیامبر قرار داد و گفت: این از جمله صفحات توراتی است که به حضرت موسی بن عمران علیه السلام نازل شده است. من فضائل تو را در آنها می خواندم و شک می کردم و چهل سال تمام نام تو را پاک می نمودم; اما قسم به آن خدایی که تو را به حق و راستی مبعوث فرموده است، هرگاه نامت را از تورات پاک نمودم، دوباره آن را در آنجا ثبت شده می یافتم.»(30)

 

23. اربعین در قرآن

در برخی از آیات قرآن به واژه «اربعین » اشاره شده است، مثل: فرازی از قصه حضرت موسی علیه السلام که می فرماید: «واذ واعدنا موسی اربعین لیلة » ;(31) «[به یاد آورید] آن هنگامی را که با موسی علیه السلام(برای یافتن پیامهای آسمانی) چهل شب وعده قرار گذاشتیم.»

نیز می فرماید: «وواعدنا موسی ثلثین لیلة واتممناها بعشر فتم میقات ربه اربعین لیلة » ;(32) «و ما با موسی سی شب وعده گذاشتیم، سپس آن را با ده شب دیگر تکمیل نمودیم. به این ترتیب، میعاد پروردگارش با چهل شب تمام شد.»

قرآن کریم در مورد نافرمانی بنی اسرائیل از حضرت موسی علیه السلام و سرپیچی آنان از دستورات الهی و مجازات آن گروه از یهودیان با چهل سال سرگردانی، می فرماید: «فانها محرمة علیهم اربعین سنة یتیهون فی الارض فلا تاس علی القوم الفاسقین »(33) ; «این سرزمین مقدس تا چهل سال بر آنها ممنوع خواهد بود و آنان همواره در مدت چهل سال در این بیابان سرگردان هستند، پس تو درباره سرنوشت این جمعیت گناهکار ناراحت نباش!»

 

24. مجاهد دار به دوش

دعبل بن علی خزاعی، از شاعران متعهد و شجاع اهل بیت علیهم السلام است که از دست مبارک حضرت رضا علیه السلام به کسب مدال افتخار و عطایای مادی و معنوی نائل شد. او وصیت کرد قصیده معروف خود به نام «مدارس آیات » را - که مورد تایید اهل بیت علیهم السلام قرار گرفت - در کفنش بنویسند. زبان گویای وی آن چنان برنده بود که حکمرانان ستمگر را به هراس می انداخت.

ابن مدبر می گوید: «روزی به دعبل گفتم: من مردی بی باک و با شهامت مثل تو ندیده ام که این چنین بی پروا در اشعار خود به زمامداران ستمگری، مثل مامون می تازی و حقائق را در قالب شعرهای گویا و بلیغ به گوش مردم می رسانی. دعبل در مقابل هشدار ابن مدبر، با صلابت خاصی که از عشق او به اهل بیت علیهم السلام ریشه می گرفت، چنین گفت: «یا ابا اسحاق! انی احمل خشبتی مذ اربعین سنة ولا اجد من یصلبنی علیها;(34) ای ابا اسحاق! من چوبه دار خودم را چهل سال است که با خود حمل می کنم، اما هنوز کسی را نیافته ام که مرا بر آن بیاویزد.»

شیعه یعنی دعبل چشم انتظار                   می کشد بر دوش خود چل سال دار

شیعه یعنی همچو امثال کمیل                    سر نهد بر خاک پای اهل بیــــــــت

 

25. ارزش عدالت گستری

امام موسی بن جعفر علیه السلام در تفسیر آیه «یحیی الارض بعد موتها» فرمود: «خداوند زمین را با قطرات باران احیاء نمی کند، بلکه با مردان عدالت گستر زنده می گرداند... و این عمل از منافع مادی چهل روز باران بهتر و پربارتر است.»(35)

 

26. هشدار به محتکران!

امام صادق علیه السلام به تاجرانی که برای منافع مادی خود اجناس مورد نیاز مردم را انبار کرده، با قیمتهای گزاف می فروشند، شدیدا هشدار می دهد و می فرماید: «الحکرة فی الخصب اربعون یوما وفی الشدة والبلاء ثلاثة ایام فمازاد علی الاربعین یوما فی الخصب فصاحبه ملعون ومازاد علی ثلاثة ایام فی العسرة فصاحبه ملعون;(36) مدت احتکار جنسهای مورد نیاز مردم در روزگار فراوانی، چهل روز است و در روزهای سخت فقط سه روز. اگر بازرگانی در ایام فراوانی جنس، بیش از چهل روز و در هنگام دشواری بیش از سه روز انبار کند، لعنت خدا بر او باد.»

 

27. چله نشینی برای حاجت

مولای متقیان علی علیه السلام فرمود: «خداوند متعال به حضرت داوود وحی کرد: «انک نعم العبد لولا انک تاکل من بیت المال ولا تعمل بیدک شیئا» ; «ای داوود! اگر از بیت المال تغذیه نمی کردی و از دست رنج خودت امرار معاش می نمودی، چقدر بنده خوبی بودی!»

حضرت داوود چهل صبح با ناله و زاری به درگاه احدیت استغاثه کرد و از خداوند خواست تا مشکل او را رفع نماید. خداوند متعال نیز مقدمات آهنگری را در اختیار او گذاشت. به این ترتیب، حضرت داوود، به کار زره سازی پرداخت. او هر روز یک زره می ساخت و به هزار درهم می فروخت تا اینکه با ساختن سیصد و شصت زره که به مبلغ سیصد و شصت هزار درهم فروخت، سرمایه ای به دست آورد و از بیت المال بی نیاز شد.»(37)

 

28. زیارت اربعین از نشانه های ایمان و تشیع

امام حسن عسکری علیه السلام فرمود: «علامات المؤمنین خمس: صلاة الاحدی والخمسین وزیارة الاربعین والتختم فی الیمین وتعفیرالجبین والجهر ببسم الله الرحمن الرحیم;(38) نشانه های مؤمنان(شیعیان) پنچ چیز است: خواندن پنجاه و یک رکعت نماز در هر روز(17 رکعت واجب و 34 رکعت نافله)، زیارت اربعین امام حسین علیه السلام، داشتن انگشتر در دست راست، و ساییدن پیشانی به خاک، و بلند خواندن بسم الله الرحمن الرحیم در نمازها.»

 

29. چهل روز گریه بر امام حسین علیه السلام

امام صادق علیه السلام در روایتی به بیان گریه موجودات عالم بر سالار شهیدان پرداخته، به زراره می فرماید: «یا زرارة! ان السماء بکت علی الحسین علیه السلام اربعین صباحا بالدم وان الارض بکت اربعین صباحا بالسواد و ان الشمس بکت اربعین صباحا بالکسوف والحمرة... وان الملائکة بکت اربعین صباحا علی الحسین علیه السلام;(39) ای زراره! آسمان چهل روز بر حسین علیه السلام خون گریه کرد و زمین چهل روز برای عزای آن حضرت گریست به تیره و تار شدن و خورشید با کسوف و سرخی خود چهل روز گریست... و ملائکه الهی برای آن حضرت چهل روز گریستند.»

30. فرازی از زیارت اربعین

صفوان بن مهران جمال می گوید: مولایم حضرت صادق علیه السلام زیارت اربعین را به من آموخت و فرمود: «در روز اربعین جدم حسین علیه السلام را این چنین زیارت کن: السلام علی ولی الله وحبیبه...» در بخشی از آن زیارت که با مضامین عالی عرفانی و معنوی بیان شده است، چنین می خوانیم: «وبذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهالة وحیرة الضلالة;(40) [خداوندا! من شهادت می دهم که] حضرت حسین علیه السلام جان را در راه تو تقدیم کرد تا بندگان تو را از جهالت و بی خبری رها سازد و از حیرت و سرگردانی و گمراهی نجات دهد

متن کامل اشعار «نزار قطری» برای حضرت امام (ره) که در این مراسم قرائت شد، بدین شرح است: نوحه سينه زني «اي خميني رهبرم» شد تنم سر تا به پا غرق عزاي سرورم - اي خميني رهبرم   از فراقت در دلم شوري دگر پيدا شده از غمت گريان ملک، گريان بني الزهرا شده با سرم جانم فدايت من کنم، اي اخترم - اي خميني رهبرم راه تو راه حسين و راه پيغمبر بود ملت از روي فراقت دائماً مضطر بود بر سرت گريان حسين و اکبر و پيغمبرم – اي خميني رهبرم ملت اندر شور تو يکدم عزايت مي کنند اشک چشم و خون دل هردم به پايت مي کنند کوچکم تا من کنم توصيف تو اي سرورم – اي خميني رهبرم   دم به دم لحظه به لحظه ملتت ياري کنند چون کبوترها برايت گريه و زاري کنند رفتي از دار جهان، قربان ماه انورم – اي خميني رهبرم مکه و کرب و بلا از بهر تو لرزان شده در جماران جلوه اي از پرتو رحمان شده جان من قربان تو، نور دو چشمان ترم – اي خميني رهبرم دنیا ز سوز غم برای رهبرم لرزان شده مهمان شهدا امیر ضعیفان است     کرب و بلا آماده ی مهمانی رهبر بود در انتظار او حسین و قاسم و اکبر بود از سوز غم در هجر او مولای من حیدر بود جن و ملک گریان از سوز هجران است امشب تن پاک خمینی در کنار شهدا در سرزمین عاشقان پاک راه انبیاء امشب برای رهبرم گریان شده ارض و سما کلبه ی محرومان خاموش از این حال است     ای رهبرم ای تاج سرم - امشب کجائی پیش حسین و فاطمه - پیش خدائی ای مهدی صاحب زمان - کن سوی ما رو غم یجیب المضطر اذا دعاه - و یکشف السوء ملت ما با شور و شین - غرق عزا شد کشور ما ایران ما - کرب و بلا شد - امشب کجائی امروز گلی گم کرده ام - می جویم او را به هر گلی که می‌رسم - می بویم او را - امشب کجایی در راه دین و انقلاب - از جان گذشتی راه تو راه انبیاء - از خود گذشتی - امشب کجایی

مدرسه مهم ترين نهاد اجتماعي ، تربيتي وآموزشي ، و اصلي ترين ركن تعليم وتربيت است كه به منظور تربيت صحيح دانش آموزان درابعاد ديني ، اخلافي ، علمي ، آموزشي ، اجتماعي و كشف استعدادها وهدايت و رشد متوازن روحي و معنوي و جسماني آنان برابر ضوابط وزارت آموزش وپرورش تأسيس و اداره مي شود. اين نهاد با همكاري كليه ي كاركنان و با مشاركت دانش آموزان و اولياي آنان زير نظر مدير مدرسه اداره مي شود. 

اركان مدرسه

1-  مدير مدرسه

2-   شوراي مدرسه

3-   انجمن اوليا ومربيان

4-   شوراي معلمان

5-  شوراي دانش آموزان

 

 انجمن اوليا ومربيان

انجمن اوليا ومربيان هر مدرسه هيأت منتخبي است از اولياي دانش آموزان و مربيان همان مدرسه كه با تفاهم و صميميت م به منظور تقويت همكاري و مشاركت اولياي دانش آموزان جهت كمك به ارتقاي كيفيت فعاليت هاي آموزش وپرورش و گسترش ارتباط خانه ومدرسه ، برطبق مقررات و ضوابط وزارت آموزش وپرورش انجام وظيفه مي نمايد.

 الف – ترتيب اعضا

1-  مدير مدرسه

2-   يكي از معاونين و انتخاب مدير

3-  نماينده ي شوراي معلمان

 4-   معاون پرورشي يا يكي ازمربيان امور تربيتي ، و در صورت نبود مربي ، يكي از معلمان آگاه به مسائل تربيتي به انتخاب مدير

5-   برگزيدگان اولياي دانش آموزان

 تبصره ي1:تعداد اولياي دانش آمو زان و نحوي انتخاب آنان جهت عضويت درانجمن و چگونگي وزمان تشكيل جلسات برابرماده ي

19 آيين نامه ي انجمن مركزي اوليا ومربيان خواهد بود. ( دربند 20 شرح وظايف ، به آن اشاره شده است .)

تبصره ي 2 : درصورت لزوم ، مدير مدرسه مي تواند ازنماينده ي شوراي دانش آموزان و برحسب موارد از افراد ذي ربط و صاحب نظر براي شركت درجلسات انجمن دعوت كند.

ب- شرح وظايف انجمن اوليا و مربيان آموزشگاه

1-تأمين مشاركت فكري ، فرهنگي ، عاطفي وآموزشي اوليا وتقويت ، هماهنگي و همسويي تربيتي و آموزشي خانه ومدرسه

2-جلب همكاري اولياي دانش آموزان جهت مشاركت و كمك و ارتقاي كيفيت فعاليت هاي مربوط و ارائه ي پيش نهادهاي لازم به مدير مدرسه

3-مشاوره و برنامه ريزي درجهت  تحقق هرچه بهتر اهداف انجمن

4-همكاري و مشاركت با شوراي معلمان دربرگزاري كلاس هاي فوق برنامه

5-برنامه ريزي و تصميم گيري جهت تشكيل جلسات آموزش خانواده

6-  همكاري و مشاركت بامدير مدرسه دراجراي فعاليت هاي پرورشي ، برگزاري اردوهاي دانش آموزي و بازديد از مراكز علمي ،

آموزشي وفرهنگي

7-  تلاش و همكاري براي جلب مشاركت اولياي دانش آموزان ، صاحبان ِحَرف ، افراد خير ومؤسسات خيريه درتأمين امكانات مورد

نياز و بهبود اداره ي امور مدرسه   

8-  تهيه ي برنامه ي بهداشتي و پزشكي با مشاوره ي افراد آگاه ، و كمك به مراقبان بهداشت ونظارت براجراي آن درمدرسه

9- همكاري م مشاركت درباره ي چگونگي قدرداني از كاركنان ، اولياي دانش آموزان و اعضاي شوراهاي مدرسه با رعايت ضوابط ومقررات مربوطه

10- برنامه ريزي و تشكيل جلسات عمومي اولياي دانش آموزان

11- نظارت برچگونگي اخذ كمك هاي مردمي با رعايت قوانين و مقررات مربوطه

 12- تشكيل شوراي مالي مدرسه با عضويت مدير مدرسه ، رئيس انجمن ونماينده ي شوراي معلمان دراولين جلسه ي انجمن

13- مشاركت دراجراي برنامه هاي كارآموزي هنرجويان در هنرستان ها

14- نظارت برنحوي هزينه ي وجوه حاصل از كمك هاي مردمي ، خدمات فوق برنامه ، سرانه ي دانش آموزان وكمك هاي شوراهاي آموزش  وپرورش از طريق شوراي مالي و مطابقت موارد هزينه با برنامه هاي مصوب شوراي مدرسه 

15- بررسي و اتخاذ تصميم نسبت به سرويس رفت وبرگشت

 16- انتخاب نماينده براي شركت در شواري مدرسه

هم چنين براساس موارد آيين نامه ي انجمن اوليا ومربيان واحدهاي آموزشي ، وظايف زير نيز بر عهده ي انجمن اوليا ومربيان مدرسه مي باشد :

       ماده ي 16– مدير مدرسه موظف است حداكثرتا اخرمهرماه هرسال ( پايان هفته پيوند ) از تمام اولياي دانش آموزان دعوت به عمل آورد وپس از تشكيل جلسه ي عمومي اوليا ، با استفاده از آگاهي هاي خود مخصوصاً  محتواي كتاب آشنايي با انجمن اوليا ومربيان ؛ لزوم تشكيل ، فوايد و وظايف انجمن امده است براي آنان تشريح كند.

          ماده ي 19 – تعداد اعضاي اولياي منتخب براي عضويت درانجمن مدرسه برمبناي زير تعيين مي شود:

1-  درمدارسي كه عده ي دانش آموزان آن ها كم تر از 300 نفرباشد، عده ي اولياي منتخب جمعاً هفت نفرخواهد بود كه چهار نفر عضو اصلي و 3 نفربقيه عضو علي البدل هستند.

2-   در مدارسي كه عده ي دانش آموزان آن ها بيش از 300 نفرباشد، به ازاي هر 100 نفردانش آموز اضافي يك نفراز  اوليا بر تعداد اعضاي اصلي افزوده مي شود . ولي عده ي اعضاي علي البدل هم چنان 3 نفرخواهد بود.

ماده ي 20- مدت زمان كار انجمن اوليا ومربيان هر مدرسه يك تحصيلي است ودر مهرماه هرسال انتخابات بايد تجديد شود . اعضاي انجمن سال گذشته در صورت برخورداري از شرايط انتخاب مي توانند دوباره خود را براي عضويت در انجمن نامزد كنند.     

 

 

موضوع استعدادهاي درخشان در سال‌هاي اخير از مباحث روز كشور بوده است به طوري كه سياست‌گزاري‌هاي كلان كشوري به ضرورت حمايت و سرمايه‌گذاري براي پرورش استعدادهاي درخشان تأكيد مي‌‌كند . يكي از زمينه‌هاي اهميت به اين موضوع، توجه جامعه به معضل فرار مغزهاست. اقدام 1664 نفر از دانش‌آموختگان علوم پزشكي براي اخذ مدارك، ترجمه و تسجيل آن‌ها به منظور خروج از كشور در 6 ماه اول سال 1378 (گزارش اداره‌ي كل دانش‌آموختگان وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشكي) و ادامه‌ي تحصيل 67 درصد از كسب‌كنندگان مقام‌هاي المپيادهاي علمي كشور در دانشگاه‌هاي آمريكا با اميد بازگشت حداكثر %3  و وجود 180.000 پرونده‌ي متقاضيان مهاجرت به كانادا در سفارت كانادا در ايران همگي نشانه‌هايي از شدت و حدت اين واقعيت دارند. باتوجه به اين كه دوران آموزش عالي مرحله‌ي مهمي از شكوفايي استعدادهاي درخشان در جامعه و در عين حال دوره‌ي خطيري براي جذب استعدادها به خارج از كشور مي‌باشد، لازم است كه دانشگاه‌ها، به ويژه دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كه به علت نگرش‌هاي خاص جامعه پذيراي قسمت قابل توجهي از استعدادهاي درخشان مي باشند، براي انجام اقدامات زيربنايي در جهت جلب استعدادها و تعديل مشكل فرار مغزها برنامه‌ريزي كنند.

 

 سياست‌گزاري هاي كشور

    ·     در  برنامه‌ي  پنج  ساله‌ي  سوم  در  بخش  آموزش عالي  در ارتباط با ضرورت حمايت و سرمايه گذاري براي پرورش استعدادهاي درخشان موارد زير مطرح شده است:

1-     سياست‌هاي كلي برنامه، ابلاغي از سوي مقام معظم رهبري:

«توجه به پرورش و شكوفايي استعدادها، تشويق خلاقيت و نوآوري علمي و تقويت امر پژوهش و  بالابردن توان علمي و فن‌آوري كشور»

2-      رهنمودهاي كلي برنامه مصوب هيأت وزيران:

«زمينه‌هاي مناسب براي شناسايي، هدايت و حمايت استعدادها و خلاقيت‌هاي انساني و شكوفا شدن روحيه‌ي ابداع و نوآوري درحوزه‌هاي مختلف فراهم ‌گردد.»

3-    رهنمودهاي كلي مصوب ستاد برنامه – بخش توسعه‌ي علوم و فن‌آوري:

« به منظور رشد استعدادها و بروز نوآوري و خلاقيت درهمه‌ي بخش‌ها و زمينه‌ها از طريق ترويج فرهنگ ابتكار، متحول كردن روش‌ها و برنامه‌هاي آموزشي از سطح آموزش عمومي تا عالي‌ترين سطوح, امكانات مورد نياز فراهم گردد.»

4-     سياست استراتژيك:

«برنامه‌ريزي و سازمان‌دهي مناسب براي شناسايي و شكوفايي استعدادهاي درخشان و هدايت آن‌ها به سمت اولويت‌هاي كشور در حوزه‌هاي علوم و فن‌آوري»

با توجه به سياست‌گزاري كلان كشور، وزارتخانه‌هاي مربوط، دانشگاه‌ها و مراكز علمي - تحقيقاتي موظف  شده‌اند  تا  براي  شناسايي و شكوفايي استعدادهاي درخشان و هدايت آن‌ها به سمت اولويت‌هاي راهبردي كشور، مطالعه و برنامه‌ريزي كنند و با ايجاد زمينه‌هاي مناسب به اجراي برنامه‌هاي خود بپردازند. همچنين با توجه به اهميت موضوع و شدت معضل فرار مغزها، بودجه قابل توجهي نيز براي اين منظور در نظر گرفته شده است.

 

 تجربيات گذشته

با مطالعه‌ي آموزش و پرورش استعدادهاي درخشان دركشورهاي ديگر، يك نكته قابل توجه  به نظر مي‌رسد و آن  اين كه توجه به آموزش خاص گروهي از افراد بااستعداد, تحت تأثير بحران‌هاي اجتماعي قرار داشته و درسال‌هايي كه جامعه نياز به پيشرفت‌هاي تكنولوژيك داشته است (مانند رقابت هاي تكنولوژيك روسيه و آمريكا و يا بحران‌هاي جنگ) اين توجه افزايش يافته است. بنابراين  حساسيت‌هاي  اجتماعي  و  سياسي همواره تأثير به‌سزايي در مركز بر استفاده از سرمايه‌هاي فكري كشورها داشته‌اند.

 در عين حال ديدگاه‌هاي مختلفي براي تربيت دانش‌آموزان تيزهوش وجود دارد. در برخي ازكشورهاي اروپايي،جداسازي و گروه‌بندي تيزهوشان مورد قبول قرار نگرفته است و آن را مغاير با ارزش‌هاي اجتماعي مي‌دانند. دركشورهايي مانند انگلستان و فرانسه مدارس تيزهوشان تعطيل شده ولي حمايت از دانش‌آموزان مستعد در مدارس عادي به صورت ارائه‌ي دروس غني شده و تنظيم فعاليت‌هاي خارج از مدرسه انجام مي‌گيرد. دربرخي كشورها راه‌هاي ارتقاي  تحصيلي براي افراد مستعد باز گذاشته شده تا بتوانند بدون گذراندن رسمي دوره‌ها و كلاس‌ها به دوره‌هاي بالاتر و پيش‌دانشگاهي وارد شوند. در روسيه براي حمايت از همه‌ي گروه‌هاي مستعد  اعم از علمي، هنري، ورزشي و… مراكز خاصي وجود دارد و در ايالات متحده، مراكز حمايتي و برنامه‌هاي مختلفي براي حمايت و آموزش تيزهوشان در دوره‌هاي مختلف تحصيل وجود دارد و مراكز  مجهز و تربيت معلمان ويژه و برگزاري دوره‌هايي براي والدين تدارك ديده شده است. به طور خلاصه, در كشورهاي مختلف رويكردهاي گوناگوني براي آموزش و حمايت اين گروه‌ها به كار گرفته شده است.

 

شناسايي استعدادهاي درخشان

امروزه در تعريف استعدادهاي درخشان تنها به هوش و استعداد درسي و كسب رتبه‌هاي ممتاز در آزمون‌هاي درسي و علمي توجه نمي‌شود. مارلند (1972) تيزهوشان را اين طور تعريف كرده است:

     ·       اين گروه سه تا پنج درصد بالاي جمعيت را تشكيل داده و شامل افرادي هستند كه داراي توانايي‌هاي فوق‌العاده در يك يا چند زمينه از شش حيطه‌ي زير هستند:

1)       توانايي هوشي كلي

2)      استعداد درسي ويژه

3)     توانايي فكري آفريننده، ابتكاري و مولد

4)      توانايي رهبري

5)     ذوق و استعداد هنري

6)      توانايي حركتي فوق‌العاده (ورزشي و …)

 

 پژوهش‌هاي انجام شده در دو دهه‌ي اخير نيز در مورد شاخص‌ها و معيارهاي استعدادهاي درخشان بر مواردي چون توانايي حل مشكل، سرعت بالاي يادگيري، حافظه‌ي خوب، طيف وسيع توجه، حساسيت، ايده‌آل‌گرايي، سطح بالايي از انرژي، طيف وسيعي از علايق، دل‌سوزي و نگراني براي ديگران  و …  تأكيد  دارند. نتيجه‌ي كاربردي اين تحقيقات انتخاب استعدادهاي درخشان بر اساس شاخص‌ها و تست‌هاي متنوع در كشورهاي ديگر مي‌باشد، به طوري كه در معيارهاي انتخاب، نمرات بالا در تست‌هاي هوش و توانايي‌هاي ذهني، آزمون‌هاي خلاقيت، انگيزش و آزمون‌هاي موفقيت تركيب مي‌شوند

با وجود مطالعات موجود و تجربيات ساير كشورها، شناسايي استعدادهاي درخشان در كشور ما نقايص زيادي دارد، به طوري كه در مصوبات شوراي هدايت استعدادهاي درخشان در آموزش عالي، معيارهاي انتخاب دانشجويان ممتاز و درخشان عمدتاً محدود به رتبه‌ي كنكور سراسري، برگزيدگان المپيادهاي علمي و جشنواره‌ي خوارزمي و يا معرفي توسط شوراي دانشگاه (بدون ضوابط و معيارهاي مشخص) مي‌باشد. بنابراين، لازم است براي كاربردي كردن علوم و تجربيات و وجود زمينه‌ي شناسايي استعدادهاي درخشان اقدام مؤثر و جدي انجام شود.

 

دو ديدگاه

دو ديدگاه متفاوت در زمينه‌ي استعدادهاي درخشان در آموزش عالي مطرح است:

1)  استعدادهاي درخشان به عنوان زير مجموعه‌اي از افراد

2)  استعدادهاي درخشان به عنوان زير مجموعه‌اي از توانايي‌هاي همه‌ي افراد

 تفاوت اين دو ديدگاه در عمل به اين منجر مي‌شود كه اگر نظريه‌ي اول را بپذيريم، بايد به گروه‌بندي افراد و اختصاص منابع به برخي از افراد به عنوان استعداد درخشان بپردازيم. در صورتي كه اگر استعدادهاي درخشان را زيرمجموعه‌اي از توانايي‌ها و استعدادهاي همه‌ي افراد بدانيم، در واقع اعتقاد داريم كه فردي كه از لحاظ علمي و درسي هم در سطح بالايي نباشد، مي‌تواند در زمينه‌هاي ديگر داراي استعدادهاي قابل سرمايه‌گذاري باشد. ديدگاه دوم به اين منجر خواهد شد كه منابع مالي موجود را به گونه‌اي سرمايه‌گذاري كنيم تا امكان شكوفايي تمامي استعدادها (چه در گروه‌هاي علمي و درسي قوي و چه در گروه‌هاي ديگر) شكوفا شود. برخي موافقان نظريه‌ي اول بدين گونه استدلال مي‌كنند كه به علت اين كه منابع ما براي پرورش و هدايت استعدادهاي درخشان محدود است، اين سرمايه‌گذاري بايد در گروهي انجام شود كه امكان بهره برداري از آن‌ها بالاتر باشد. به اين ترتيب با شناخت گروه‌هاي نخبه و تيزهوش و تمركز بر آموزش و هدايت آنها، در آينده‌‌ي نزديك جامعه مي‌تواند از اين نيروهاي تربيت شده استفاده‌هاي لازم را ببرد.

يك نظر بنيادي ديگر چنين مي گويد: اصولا" آموزش عالي براي دانشجويان با استعداد است. درمؤسسات آموزش عالي تنها جواناني بايد تحصيل كنند كه از طرفي ظرفيت و استعدادهاي بالاي آن‌ها بتواند پاسخگوي هزينه‌هايي باشد كه جامعه براي هر يك از آنان متحمل مي‌شود و از طرف ديگر بتوانند در آينده به انتظارات جامعه براي توسعه و پيشرفته پاسخ دهند. اين نظريه معتقد است كه اگر در دانشگاه‌ها گروهي جز استعدادهاي درخشان يافت شود، نظام گزينش دانشگاهي مورد سؤال  قرار  مي‌گيرد. با اين حال ايجاد تسهيلاتي در دانشگاه‌ها براي ‌دانشجويان سرآمد (supergifted) براي تحصيل در زمان كوتاه‌تر و هم‌زمان در چند رشته و ايجاد انجمن‌هاي علمي و پژوهشي در دانشگاه و تشويق دانشجويان براي فعاليت در اين گروه‌ها مورد قبول اين نظريه است. به عبارتي نقش دانشگاه‌‌ها در شكوفايي استعدادهاي درخشان، ايجاد تشكيلات ديگري براي دانشجويان تيزهوش نيست بلكه بايد در دانشگاه محيط مساعدي براي خود شكوفايي ايجاد شود. در عين حال دانش‌آموزان تيزهوش هنگام ورود به دانشگاه به مرحله‌اي از خودآموزي رسيده باشند كه در يك محيط مساعد  با راهنمايي استادان به اهداف تعيين شده برسد.

 

                          

 

يكي از دغدغه هاي والدين نيم چاشت مناسب و سالم براي زنگ تفريح كودكشان در مدرسه است . گرچه بعضي از دانش آموزان و شايد والدين آنها ترجيح دهند تا چيزي از بوفه مدرسه يا اغذيه فروشي تهيه كنند اما اين گروه بايد بدانند كه اين مواد خوراكي جزء مواد غذايي كم ارزش محسوب مي شوند .
انواع خوراكي هاي فاقد ارزش شامل پفك ، چيپس ، آدامس ، شكلات و نوشابه هستند كه نه تنها سبب بي اشتهايي كاذب مي شوند بلكه بدليل بالا بودن مقدار نمك و چربي باعث بروز بيماري در بزرگسالي مي شوند . توصيه ما به والدين گرامي اين است كه از تغذيه كودك خود در طي نه ماه سال تحصيلي غافل نشويد .
از آنجا كه كودكان در سنين رشد هستند بايد به برنامه غذايي آنها توجه ويژه شود ضمن آنكه رفتار تغذيه اي او نيز در اين سالها شكل مي گيرد و يا تغيير مي كند . نكات زير را براي تهيه ميان وعده كودك خود به خاطر بسپاريد .
1. والدين عزيز كمي راحت طلبي را كنار بگذاريد و با كمي صرف وقت ميان وعده مناسبي براي زماني كه كودكتان در مدرسه است ، ترتيب ببينيد .
2. ميان وعده غذايي بايد براحتي قابل حمل باشد ، مصرف آن راحت بوده و در زمان كوتاه زنگ تفريح يا ورزش مورد استفاده قرار گيريد . در اين خصوص از سليقه و ميل كودك خود نيز جويا شويد .
3. يكي از نيم چاشت هاي بسيار مناسب گذاشتن چند عدد خرما همراه با گردو مي باشد . خرما داراي كلسيم ، منيزيوم ، فسفر ، آهن و ويتامين هاي A ، B ، E و مقداري هم ويتامين C است . به دليل انرژي بخش بودن ، حمل راحت ، استفاده سريع ، مصرف آن در زنگ هاي تفريح و قبل از زنگ ورزش مفيد است .
4. انجير خشك هم از مواد مغذي است كه معمولاً كودكان از خوردن آن استقبال مي كنند . انجير داراي كلسيم ،آهن ، فسفر ، پتاسيم ، پروتئين ، چربي ، قند و ويتامين هاي A ، B ، C است . انجير باعث از بين رفتن بوي بد دهان مي شود و استخوان ها را محكم مي كند و نيز ضد يبوست است . انجير نيز بدليل سهولت در حمل و مصرف توصيه مي شود .
5. گذاشتن حداقل يك نوع ميوه فصل مثل سيب يا مركبات (پرتقال ، نارنگي ، ليموشيرين ، موز و گلابي) نيز توصيه مي شود . به خصوص اگر براي كودكتان بيسكويت يا مواد قندي گذاشته ايد مصرف سيب باعث پاك كردن مواد غذايي از دندان ها خواهد شد .
6. ميوه هاي خشك در تمام فصول سال در دسترس هستند . مقداري از ميوه هاي خشك نظير خرما ـ انجير ـ برگه هلو ـ آلبالو خشكه ـ آلو ـ توت خشك ، كشمش ، نخودچي و مغز ميوه ها مانند گردو ، فندوق ، بادام ، دانه هاي روغني مثل كنجد و تهيه كنيد و به تناوب مقدار كمي از آن را روزانه براي كودك خود بگذاريد . اين مواد خوراكي داراي مقدار زيادي آهن هستند و مصرف آن بين دو وعده غذاي اصلي بسيار مفيد است . كمبود آهن باعث احساس خستگي ، رنگ پريدگي ، ضعف حافظه و تمركز مي شود و اين مواد با جبران كمبود آهن سبب شادابي و افزايش هوش خواهند شد .
7. يك لقمه آماده از نان پنير گردو يا سيب زميني پخته كه براحتي مي توان آن را در منزل تهيه كرد هميشه در مدرسه به عنوان يك نيم چاشت لذيذ بوده و هست .
8. با صرف اندكي وقت ، سلامت كودك خود را تأمين كنيد و مطمئن باشيد خيلي سريع هم خودتان به اين روند عادت مي كنيد و هم كودكتان با يك عادت غذايي مناسب و رفتار تغذيه اي صحيح آشنا مي شود .

 

شاهراه اطلاعاتي ، دنياي (( ارتباط )) است . دنيايي كه هر كس مي تواند از طريق ارتباطات الكترونيكي به آن متصل شود .

امروزه كارآمدترين و بهترين وسيله ي انتقال اطلاعات كامپيوتري ، فيبرهاي نوري هستند . اين گونه فيبرها رشته هاي باريكي از پلاستيك قابل انعطاف و بسيار ظريف و توخالي هستند كه نور را از خود عبور مي دهند . فيبرهاي نوري با تبديل مداوم سيگنالهاي كامپيوتر يعني تبديل پالس هاي الكتريكي به پرتوهاي نوري ، اطلاعات را منتقل مي كنند .

فيبرهاي نوري مي توانند هزاران برابر كابل ها و سيم هاي معمولي اطلاعات حمل كنند . به همين دليل است كه به اين سيستم (( شاهراه اطلاعاتي )) مي گويند كه البته به دليل اينكه امروزه تمام تجهيزات الكترونيكي از كد ديجيتالي استفاده مي كنند به آن (( شاهراه ديجيتالي )) هم مي گويند .

امروزه يكي از عملي ترين موارد استفاده ي كابل هاي نوري . تلويزيون هاي كابلي است .

 

آيا پزشكان مي توانند از وب جهاني براي اعمال جراحي استفاده كنند ؟

بلي مي توانند . پزشكان در اوايل سال 1998 به ارزش واقعي فضاي كامپيوتري پي بردند ، زماني كه پزشكان منچستر در بريتانيا براي انجام عمل جراحي پيچيده و مشكلي بر روي پاي انسان از آن استفاده كردند ، براي صرفه جويي در وقت ، كادر پزشكي با استفاده از دوربين هاي ديجيتالي از پاي بيمار فوراٌ عكسبرداري كرده و آنها را به ايستگاه وب فرستادند . يك پزشك متخصص در خانه از همان پشت كامپيوتر تصاوير را وارسي كرد و بيماري  را تشخيص داد .

فقط ده دقيقه طول كشيد تا تصاوير به ايستگاه وب بيمارستان فرستاده بشود و چند دقيقه اي هم طول كشيد تا پزشك متخصص آنها را ببيند و دستورالعمل هاي لازم را صادر كند . همه چيز خيلي خوب از آب در آمد و عمل جراحي موفقيت آميز بود .

البته براي اين جراحي هاي حساس و ظريف كه از راه دور كنترل مي شوند بايد از اتصالات خاصي كه قطع و وصل نشوند استفاده كرد .

 

ايستگاههاي وب در فضا ؟

در سال 1998 ، كارشناسان وب پيش بيني كردند كه براي برقراري ارتباطات مجازي در اكتشافات فضايي بايد واژه اي ديگر به غير از زمين به تمام آدرس هاي الكترونيكي اضافه بشود .

كارشناسان تصور مي كنند كه در آينده ايستگاههايي فضايي در سياراتي ديگر به وجود خواهند آمد و به همين دليل پيشنهاد داده اند كه آدرس وب سياره ي ما به زمين ، و آدرس سيارات ديگر مثلاٌ به مريخ ، ماه و غيره ختم بشود .

 

اينترنت در آسمان چيست ؟

 اينترنت در آسمان ، شعار سازمان تله ديسك مي باشد . اين سازمان در نظر دارد نزديك به 300 ماهواره را به فضا پرتاب كند كه در مدار زمين قرار گرفته و دور آن مي چرخند . با اجراي اين طرح بين المللي ، كاربران مي توانند از سرويس هايي نظير اينترنت و مكالمات تلفني بهره مند شوند . تله ديسك قصد دارد سيستم ماهواره اي را به افراد ، مدارس و شركت هاي تجاري بفروشد .

يك سيگنال راديويي يا تلويزيوني را مي توانيم با استفاده از تله ديسك به فضا و نزديكترين ماهواره اي كه در آسمان است ، بفرستيم . اين ماهواره ، سيگنال ها را به گيرنده هاي راديو و تلويزيون كه هر كدام به اندازه يك كامپيوتر دستي مي باشند ، بر روي پشت بام خانه ها ارسال مي كند .

ميليون ها نفر قادر خواهند بود به طور همزمان از تله ديسك استفاده كنند.

مهندسان ادعا مي كنند كه سرعت اين سيستم 2000 برابر يك مودم استاندارد خواهد بود كه البته امتياز بسيار بزرگي براي كاربران اينترنت محسوب مي شود .

 

ü        دانش آموزان خلاق اغلب با آب وتاب حرف می زنند.

ü        جزییات را می‌گویند و رفتارهایشان را به نمایش می‌گذارند.

ü        می‌خواهند مطرح شوند.

ü        دنبال سوژه می‌گردند تا برنامه ریزی بکنند.

 

خصوصیات دانش آموزان خلاق

 

1.                   دقت و توجه شدید در گوش دادن ، مشاهده کردن یا انجام دادن کاری

2.                   استفاده از قیاس در صحبت کردن

3.                   ابراز هیجان در اثر یک اکتشاف

 

4.                   عادت به پرسیدن سوال و آزمودن نتایج

5.                   یادگیری از روی ابتکار شخصی

6.                   عادت به گلچین و وارسی منابع مختلف (کتاب، تلویزیون، سوال از استاد، رایانه و...)

 

7.                   صداقت و میل شدید به اطلاع یافتن از امور

8.                   طرح سوالات عجیب و غیر معمول بالاتر از سطح علمی و سن دانش آموزان

9.                   نگاه کردن با دقت به اشیا

 

10.               اشتیاق در صحبت کردن در مورد کشفیات دیگران

11.               مستقل عمل کردن و حس استقلال طلبی بالا

12.               شور و نشاط و مشغولیتهای شدید جسمانی

 

13.               ادامه کار بعد از تمام شدن وقت (نقاشی کردن بعد از زنگ تفریح ، گوش دادن به موسیقی و ...)

14.               دقت نظر فوق‌العاده و الگو برداری در نگاهها

15.               استفاده از نظرات و اشیا برای دستیابی به یک هدفی معین

 

16.               پی بردن به روابط در اموری که به ظاهر از هم بی‌ارتباطند.

17.               طرح رابطه‌ها مانند اینکه وقتی برف آب می‌شود رنگ سفید آن کجا می‌رود.

18.               میل به اطلاع یابی و کشف احتمالات

 

19.               علاقه مندی به چیستان و معماها و یافتن پاسخشان

20.               فکر کردن به چیزی که در تلویزیون ، رایانه و سایر رسانه‌ها نشان داده می‌شود.

21.               استفاده از اکتشاف یا تجربه

22.               بررسی و مطالعه الگوهای اختراعی دانشمندان

 

23.               مطالعه خاطرات و سخنان دانشمندان و بزرگان

24.               معاشرت و صحبت با بزرگان و دبیران و احساس لذت از این صحبتها

25.               دست کاری روابط ریاضی برای ایجاد رابطه جدید

26.               علاقه‌مندی به فشرده‌سازی و خلاصه‌نویسی مطالب

 

مشاركت دانش آموزان در كلاس درس از حرف تا عمل

اساس و پايه فكري و شخصيتي هر فردي در سنين كودكي و نوجواني شكل مي‌گيرد و در اين ميان آموزه‌هاي مدرسه تاثير فراواني در شكل‌گيري معرفت انسان دارد.

اگر تا ديروز تكيه آموزه‌هاي مدرسه بيشتر روي مهارت خواندن و نوشتن بوده اما امروز مهارت‌هاي ديگر زندگي از جمله چگونه فكركردن، مقابله با خطرها، فراگيري كامپيوتر و زبان و.. نيز به آن افزوده شده و دانش آموزان براي زندگي آينده خود نياز به كسب اين مهارت‌ها دارند.

پيشرفت فناوري جامعه اكنون به نقطه‌اي رسيده است كه انسان براي زندگي بهتر راهي جز فراگيري مهارت‌هاي جديد ندارد و با توجه به سرعت تحولات ، بي‌اعتنايي به اين مساله سالها پيشرفت و توسعه جامعه را كند خواهد كرد.

اگرچه گفته مي‌شود كه خانواده در تعليم و تربيت كودك نقش بيشتري دارد اما به دليل ناهمگوني آموزه‌هاي خانواده و متفاوت بودن امكانات، اين تعاليم نمي‌تواند كودكان و نوجوانان را براي جامعه آينده آماده كند.

هرجامعه‌اي براي آموزش و تربيت نسل آينده، نظام آموزش و پرورش و تشكيلات دانشگاه‌ها و علوم را تاسيس مي‌كند تا كودكان و نوجوانان از آموزش و تربيت يكسان بهره‌مند شوند.

اصلاح و تغيير نظام آموزشي كشور به همان دليلي كه در اين مقال گفته شد يك ضرورت انكار ناپذير است زيرا اكنون ديگر نمي‌توان با داشتن مهارت خواندن و نوشتن آموزش و پرورش سنتي، در جامعه آينده و حتي فعلي زندگي كرد.

ايجاد تغييرات در نظام آموزشي همواره با مقاومت‌هايي در جوامع سنتي روبرو مي‌شود و مشكلاتي نيز بوجود مي‌آورد.

اين مقاومت‌ها در بسياري از مواقع حركت اصلاحي را كند و حتي سد مي‌كند.

زيرا بسياري از برنامه ريزان و مجريان اين ريسك را نمي‌پذيرند و خود را در مقابل تفكرات سنتي قرار نمي‌دهند.

تفكرات سنتي در مقابل تغييرات و اصلاح از خود واكنش نشان مي‌دهد و مخالفت در زماني كه طرح با شكست روبرو شود دو چندان مي‌شود به همين دليل تنها مديران جسور چنين اقدام‌هايي مي‌كنند.

در سالهاي اخير چند طرح در آموزش و پرورش براي اصلاح امور آموزش و پرورش به اجرا در آمده كه مقاومت‌هايي نيز در پي داشته است.

طرحهاي آموزش و پرورش معمولا توسط كارشناسان و معلمان طرح و تدوين و سپس براي ارزيابي و تحقيق به پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش ارسال مي‌شود.

طرح ارزشيابي توصيفي (حذف نمره صفر تا ‪۲۰)‬ازجمله طرحهايي است كه پس از سه سال اجراي آزمايشي، مجددا دو سال ديگر براي اجراي آزمايشي تمديد شده است اما همچنان آموزش و پرورش از طرحهاي نوين براي ارتقا فرآيند آموزشي و پرورشي با كاستي‌هايي روبرو است.

تدوين راهكارهايي براي مشاركت فعال دانش آموزان در كلاس و برنامه‌هاي درسي همواره از دغدغه‌هاي كارشناسان و صاحبنظران برنامه ريزي آموزشي بوده و هست اما اين مهم كمتر در برنامه‌ريزي‌هاي اين دستگاه مورد توجه قرار گرفته است.

كتابهاي درسي بايد به گونه‌اي تدوين شود كه در ميان دانش آموزان پرسش ايجاد كند و معلماني نيز تربيت شوند كه توانايي پاسخ به اين پرسش‌ها را داشته باشند.

ايجاد پرسش در دانش آموز و فراگير، نخستين حركت به سمت دانايي است و متاسفانه مدارس كشور كمتر به تحقيق و پژوهش اهميت مي‌دهند و دانش آموز اين نظام نيز اين رويه را تا پايان تحصيلات دانشگاهي نيز دنبال مي‌كند.

برپايي كنفرانس و ارايه تحقيق و پژوهش در كلاس‌هاي درس هنوز به شكل مداوم و مستمر در مدارس به اجرا در نمي‌آيد و اين مساله تاثيرات بسيار منفي در پرورش ذهن خلاق فراگير داشته است.

هنوز بسياري از مدارس كشور، نمره درسي را براساس محفوظات در نظر مي‌گيرند و دانش آموزي كه بيشتر حفظ كند بهتر نمره مي‌گيرد و در اين شرايط هرگونه ابتكار و خلاقيت از فراگير سلب مي‌شود.

تحقيق و پژوهش در مدرسه به اندازه محفوظات درسي بهايي ندارد و در اين شرايط دانش آموز مبتكر و پرسشگر با برچسب‌هاي ناروا مجالي براي ابراز انديشه‌هاي خود نمي‌يابد.

كاستي‌هاي برنامه‌هاي درسي به گونه‌اي است كه دانش آموز توانايي تحرير انديشه‌هاي خود را ندارد و در اين شرايط تمام ابتكارات و طرحهاي فراگير در ذهن او انباشته مي‌شود بدون آنكه مجالي براي طرح بيابد.

دانش آموز براي بيان ايده‌ها و طرحهاي خود نياز به فراگيري چگونگي نگارش دارد اما زنگ انشا هنوز در مدارس به صورت جدي مورد توجه قرار نگرفته است.

امروزه شاخص سواد براساس تعريف يونسكو تغيير كرده و خواندن و نوشتن تنها سواد محسوب نمي‌شود بلكه افراد بدون آشنايي به كامپيوتر، اينترنت و زبان انگليسي بي‌سواد محسوب مي‌شوند.

هنوز پس از چندين دهه از بكارگيري كامپيوتر در مدارس كشورهاي توسعه يافته ، بسياري از مدارس كشور فاقد اين وسيله كارا و موثر است.

بسياري از دانش آموزان هنوز چگونگي استفاده ابتدايي از رايانه را نمي‌دانند و درس و واحدي نيز در دوره‌هاي مختلف تحصيلي براي اين منظور پيش بيني نشده است.

براي توليد دانايي ، راهي جز حضور فعال دانش آموزان در ارايه مطالب درسي نيست و در اين راه بايد از دانش آموز مشورت خواست و آنها را در برنامه‌هاي مختلف آموزشي و پرورشي شركت داد.

معلمان بايد در كلاس درس از متكلم واحده بودن خارج شوند و نقش بيشتر به دانش آموزان در كلاس دهند و آنها را براي مطالعه كتابهاي غيردرسي هم تشويق كنند.

 

فرا رسيدن دو عيد قربان و عيد غدير را خدمت همه همكاران محترم

تبريك عرض مينماييم .

 

1-  پر محتوي باشيد : سعي كنيد وبلاگي پر محتوي از نظر لينك ، مطلب ، عكس و هر چيز ديگر داشته باشيد . پر محتوي بودن به اين دليل مي باشد . پر محتوي بودن به اين دليل مي باشد كه اگر شما مدتي وبلاگ خود را به روز نكرديد ، هر بار كه بيننده به وبلاگ شما مي آيد به نكته يي جديد برخورد كند و وبلاگ شما به روز جلوه كند .

2-  ارتباط مستقيم با وبلاگ نويسان ديگر : اكثر وبلاگ نويسان در قسمت بالاي وبلاگ / سايت خود قسمتي دارند كه مربوط به آدرس ميل و وسائل ارتباطي با آنها مي باشد . پس با آنها توسط خودتان ، به صورت مستقيم ارتباط برقرار كنيد . ( فكر كنم در ايران بيشتر كامنت مرسوم باشه ! )

3-  سمج باشيد : سر همه ما شلوغ است ، e- mail ها پشت سر هم در inbox انباشته و فراموش مي شوند ، شما مدام ميل بزنيد و يادآوري كنيد تا مكالماتتان ادامه پيدا كند . اگر از شما سوال هاي سختي پرسيده شد از خودتان دفاع نكنيد !

4-  تعريف كنيد : سعي كنيد در وبلاگ خود وبلاگنويس ديگري را بزرگ كنيد و در مورد آن بنويسيد . چون مخاطب شما وقتي كار شما را مي بيند ، به سرش مي زند كه در مورد شما بنويسد Jarvis jeff  ! مي گويد : (( در اين دنياي جديد ، لينك مانند پول و اعتبار است ، لينك ها به شما شخصيت عطا مي كنند ، لينك با ارزش است )) مخاطبانتان را تشويق كند كه وبلاگ داشته باشند ، و در اوايل قوانين وبلاگ مانند كپي رايت را سخت نگيريد .

5-  فروتن باشيد : هر چقدر شما بيشتر فروتن و خوب باشيد كارتان بيشتر مي گيرد . اگر كارتان تظاهر باشد چيزي نمي شويد .

6-  رازدار باشد : سعي كنيد با فروتني خود به خوبي ميزان شويد . سعي نكنيد با فروتني خود من من كنيد و هيچ حرف و رازي در دهنتان نماند .

7-     قسمت پرسش و پاسخ درج كنيد : سعي كنيد نظر بيننده را بپرسيد و انتقادپذير باشيد .

8-  داستان ببافيد : وبلاگ نويسان داستان دوست دارند . به آنها كمك كنيد . البته بايد داستان جالب باشد چون بعضي از بينندگان فقط گزيده يي را مطالعه مي كنند ( با نگاه ) كوتاه باشيد .

9-  اطلاعات را پنهان نكنيد : مكان زندگي ، اطلاعات ارتباطي ، بيوگرافي خود و ديگران ، پرسش و پاسخها و باقي چيزهاي مهم را در دسترس قرار دهيد . نگذاريد كه شما را whois  كنند يا محل زندگي شما را حدس بزنند .

10- تند و خشن نباشيد : اگر وبلاگ نويسي درباره شما نمي نويسد ، به طرف وبلاگ نويس ديگري برويد . آنها را سوال پيچ نكنيد و طعنه نزنيد . اگر كسي در مورد شما نوشت و نوشته او براي شما غير قابل بود ، برايش يك ميل يا كامنت توضيحي بگذاريد و به او حمله نكنيد ! چون تاثير منفي بر ديگر وبلاگ نويسان براي مطالعه وبلاگ شما مي گذارد .

سعي كنيد نوشته نوشته هايتان بي ادبانه نسبت به كسي نباشد . چون براي وبلاگ نويسان نوشتن بي ادبانه كار سختي نيست بلكه بلعكس آسان است . اگر هم تا به حال اين كار را كرديد سريعا متني مخالف متن قبلي خود بنويسيد . هيچ گاه در مورد خودتان زياد ننويسيد و خودستايي نكنيد يا حداقل در كامنت هاي عمومي نكنيد .

 

 

يك Ph .D علوم تغذيه خرما را سرشار از پتاسيم ، غني از ويتامين ها و داراي املاحي دانست كه در سلامتي قلب مفيد است .

دكتر حسن مظفري  خرما را ماده غذايي مطلوبي ذكر كرد و در خصوص ارزش غذايي آن اظهار كرد : خرما يك ماده غذايي كالري زا و فاقد كلسترول ، انرژي زا ، تقويت كننده عضلات قلب ، ضد فشار خون و موثر در سلامت مو ، پوست و استخوان و رشد بدن و نيز رفع كننده اختلالات كم خوني است .

وي با بيان اينكه خرما غني از ويتامين ها و املاح است ، در مورد مواد تشكيل دهنده اين ماده غذايي با ارزش ، گفت : هر 10 عدد خرماي بدون هسته با 85 گرم وزن متشكل از 23 درصد آب ، 230 كيلو كالري انرژي ، 2 گرم پروتئين ، 60 گرم قند ، 25 درصد ساكاروز ، 50 درصد گلوكز ، 27 ميلي گرم كلسيم ، 23 ميلي گرم فسفر ، يك ميلي گرم آهن ، 541 ميلي گرم پتاسيم ، 2 ميلي گرم سديم و همچنين سرشار از نياسين ، تيامين و ويتامين هايي از جمله B ، A وD  است .

عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي يزد در پايان ضمن تاكيد بر اصل تنوع و تعامل در برنامه رژيم غذايي ، توصيه كرد : افراد قند مورد نياز بدن خود را با خرما جايگزين كنند و از اين ماده غذايي در تغذيه كودكان خود بهره برند .

 

 

معلمي شغل نيست؛ معلمي عشق است. اگر به عنوان شغل انتخابش کرده اي، رهايش کن و اگر عشق توست مبارکت باد. کلام شهید رجائی

 

دغدغه معلم هميشه اين است که حيات بشر، بر مدار ارزش ها و کرامت انساني بچرخد و شناخت خدا و مکتب و دين، همت اساسي آدمي باشد و هيچ بيگانه اي را مجال تجاوز به فرهنگ ارزشي دين و ميهن فراهم نيايد.

در اين مسير خطير، بزرگاني گام نهاده اند که نامشان بر تارک زمان مي درخشد. علامه شهيد استاد مرتضي مطهري (رحمه الله) از همين طايفه مقدس است که در سنگر تعليم و تعلم، به قله هاي رفيعي دست يافت تا آنجا که معمار انقلاب اسلامي ـ که خود معلمي بزرگ است ـ همه آثارش را مفيد مي داند و بهره برداري از آنها را سفارش مي کند ...

 

مفهوم علم

ـ امروزه در زبان پارسي و عربي كلمه «علم» به دو معناي متفاوت بكار برده مي شود.

1- معناي اصلي و نخستين علم، دانستن در برابر ندانستن است. قرآن كريم به اين معنا اشاره دارد كه  « هل يستوي الذين يعلمون و الذين لا يعلمون» «آيا يكسانند آنان كه مي دانند و آنان كه نمي دانند.» (زمر/ 9)از اين منظر به همه دانستنيها صرف نظر از نوع آنها علم گفته مي شود مطابق اين معنا، اخلاق، رياضیات، فقه، ‌دستور زبان، مذهب، زيست شناسي و نجوم همه علم اند... كلمه  Knowledge در انگليسي و Connaissance  در فرانسه معادل اين معنا علم اند.

 

2-كلمه علم در معناي دوم منحصراً به دانستني هايي اطلاق مي شود كه بر تجربه مستقيم حسي مبتني باشند... علم در اين جا در برابر همه دانستنيهايي قرار مي گيرد كه آزمون پذير نيستند. اخلاق (دانش خوبي ها و بديها) متافيزيك (دانش احكام و عوارض مطلق هستي) عرفان (تجارب دروني و شخصي) منطق (ابزار هدايت فكر) فقه، اصول، بلاغت، و ... همه بيرون از علم به معناي دوم آن قرار مي گيرند و همه به اين معنا غير علمي اند كلمه SCIENCE در انگليسي و فرانسه معادل اين معنا علم اند.

ديده مي شود كه علم در اين معنا بخشي ازعلم به معناي اول را تشكيل  مي دهد و به سخن ديگر علم تجربي نوعي از انواع دانستنيهاي بسياري است كه در اختيار بشر مي تواند قرار گيرد. رشد علم به معناي دوم عمدتا از آغاز دوره رنسانس به بعد است در حاليكه علم به معناي مطلق آگاهي (معناي اول) تولدش با تولد بشريت هم آغاز است. آيه قرآني «خلق الانسان علمه البيان» (خداوند رحمن انسان را آفريد و بيان را به وي تعليم داد/ رحمن/4و3) بهترين مويد اين معناست.
 

 معنای عالم با توجه به دو تعريف از علم

ـ در نگاه اول به علم كه نگاه تركيبي به معرفت است خداوند معلم اول و پيامبر معلم ثاني است چرا كه پس از تعليم آدم توسط خداوند دستور «قال يا آدم اننبئهم باسمائهم» (اي آدم ملائكه را به اين اسماء آگاه ساز/ بقره 33) آدم عليه السلام داده شده اين بدان جهت است كه اساساً هدف آفرينش انسان با علم و معرفت پيوند ناگستني دارد در بيان رسا و جامع سيد شهيدان امام حسين (ع) اين معنا به خوبي  روشن است  كه: «ما خلق العباد الا ليعرفوه،‌ فاذا عرفوه عبدوه» (بندگان را نيافريد مگر براي آن كه او را بشناسند پس چون او را شناختن عبادتش خواهند كرد. ـ در اين معنا هدف از ارسال معلم ثاني ارائه معرفتي است كه انسان بواسطه آن به عبادت  مي رسد «هو الذي بعث في الاميين رسولاً منهم تيلوا عليهم آياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب  و الحكمه و ان كانوا من قبل لفي ضلال مبين» (اوست خدايي كه پيامبر بزرگوار از ميان شان  برانگيخت تا بر آنان آيات وحي را تلاوت كند و آنان را پاك سازد و شريعت كتاب و حكمت الهي  را بياموزد كه پيش از اين همه در ورطة جهالت و گمراهي بودند (جمعه/2) در اين آيه همه علوم از جمله بيان، اخلاق،‌ تعليم كتاب و حكمت، براي رهايي از گمراهي  و يافتن راه هدايت (عبادت) توسط پيامبر (ص) معرفي شده است. ـ در نگاه دوم كه نگاه تفكيكي به شاخه اي معرفت است. معلم اول ارسطو است چرا  كه «وي نخستين واضع علم منطق بود ... و راه دليل و برهان منطقي را باز نمود و معلم ثاني نيز ابونصر فارابي است  بخاطر آنكه او اول بار كتب  حكمت يوناني را  كه  ارسطو و غيره تحرير كرده اند از يوناني به عربي ترجمه كرد و تعليم داد....
 

ارزش و مقام معلم
شرافت و مرتبت معلم زماني اهميت دارد كه بتواند شان خداوند و پيامبران را در  وجود خود محقق سازد و پيوند انسان به هدف متعالي خلقت يعني عبادت را برقرار سازد. لذا در اين تعريف شهيد مرتضي مطهري يكي از آن معلمان راستين است كه اولاً با نگاه  تركيبي  به همه معارف بشري نظر مي كند و ثانيا  تمامی تلاشهاي علمي و عملي را  مقدمه اي براي عبادت مي داند و در اين راه به مرحله سوم دينداري راه مي يابد و  با شهادت، عبادت عملي و علمي خود را كامل مي سازد. خداوند را مي خوانيم كه او  رابا سالار و سرور شهيدان امام حسين (ع) محشور سازد.

 

هنر معلمي:

معلمي شغل و حرفه نيست، بلکه ذوق و هنر توانمندي است معلمي در قرآن به عنوان جلوه اي از قدرت لايزال الهي نخست ويژه ذات مقدس خداوند تبارک و تعالي است. در نخستين آيات قرآن که بر قلب مبارک پيغمبر اکرم (ص) نازل شد، به اين هنر خداوند اشاره شده است:

اقرا باسم ربک الذي خلق، خلق الانسان من علق، اقرأ و ربک الاکرم، الذي علم بالقلم، علم الانسان ما لم يعلم. (علق: 1ـ 5)

بخوان به نام پروردگارت که جهانيان را آفريد. انسان را از خون بسته سرشت بخوان ! و پروردگارت کريمترين است همان که آموخت با قلم، آموخت به انسان آنچه را که نمي دانست.

در اين آيات خداوند، خود را «معلم» مي خواند و جالب اين که معلم بودن خود را بعد از آفرينش پيچيده ترين و بهترين شاهکار خلقت، يعني انسان آورده است.

مقام معلم بودن خدا، بعد از آفرينش قرارداد. نوعي انساني را که هيچ نمي دانست، به وسيله قلم آموزش داد که اين از اوج خلاقيت و هنر شگفت خداوند در امر آفرينش حکايت دارد:

چو قاف قدرتش دَم بر قلم زد              هزاران نقش بر لوح عدم زد

از اين رو، مي توان گفت که هنر شگفت معلمي از آن خداوند عالم است.

 

شهيد ثاني رحمت الله درباره هنر معلمي خداوند مي فرمايد:

خداوند از آن جهت به وصف (اکرميت) و نامحدود بودن کرامتش، توصيف شد که علم و دانش را به بشر ارزاني داشته است. اگر هر مزيت ديگري، جز علم و دانش، معيار فضيلت به شمار مي رفت، شايسته بود همان مزيت با وصف (اکرميت) در ضمن اين آيات همراه و هم پا گردد و آن مزيت به عنوان معيار کرامت نامحدود خداوند به شمار آيد. کرامت الهي در اين آيات با تعبير «الاکرام» بيان شده است. چنين تعبيري مي فهماند که عالي ترين نوع کرامت پروردگار نسبت به انسان با والاترين مقام و جايگاه او، يعني علم و دانش هم طراز است.

به همين جهت امام خميني (ره) مي فرمود:

معلم اول خداي تبارک و تعالي است ..... به وسيله وحي؛ مردم را دعوت مي کند به نورانيت؛ دعوت مي کند به محبت؛ دعوت مي کند به مراتب کمالي که از براي انسان است.

 

داستاني زيبا از رابطه شاگرد و معلم:

بهترين نوع اين رابطه که سرشار از ادب و فروتني است، در داستان حضرت موسي (ع) به عنوان شاگرد و حضرت خضر (ع) در مقام معلم ـ نمود دارد. موسي (ع) مأمور شد تا از بنده اي صالح به نام خضر (ع) کسب علم کند. قرآن آغاز گفت و گوي اين معلم و شاگرد را اين چنين بيان مي کند:

قال له موسي هل اتبعک علي ان تعلمن مما علمت رشداً * قال انک لن تستطيع معي صبراً * و کيف تصبر علي ما لم تحط به خبراً * قال ستجدني ان شاء الله صابراً و لا اعصي لک امراً * قال فان اتبعتني فلا تسئلني عن   شي ءٍ حتي احدث لک منه ذکراً. (کهف: 66 ـ 70)

موسي به او گفت: «آيا از تو پيروي کنم تا از آنچه به تو تعليم داده شده که مايه رشد است به من بياموزي؟ گفت : «تو هرگز هم پاي من نمي تواني صبر کني و چگونه در مورد چيزهايي که از آن شناخت نداري، شکيبايي مي کني؟» گفت: «اگر خدا بخواهد، مرا شکيبا خواهي يافت و در هيچ کاري نافرماني تو نمي کنم». گفت: اگر به دنبال من آمدي، چيزي از من مپرس تا خودم از آن با تو سخن بگويم.»

  

معلم در کلام امام خميني (ره):

نقش معلم در جامعه، نقش انبياست؛ انبيا هم معلم بشر هستند.

تمام ملت بايد معلم باشند؛ فرزندان اسلام تمام افرادش معلم بايد باشند و تمام افرادش متعلم.

 

معلم در سخنان مقام معظم رهبري:

دست تواناي معلم است که چشم انداز آينده ما را ترسيم مي کند.

اگر مي بينيد که اميرمؤمنان، مولاي متقيان علي (ع) مي فرمايد: «من علمني حرفاً فقد صيرني عبداً؛ هرکس چيزي به من بياموزد، مرا غلام خويش کرده است.» اين بيان براي ما درس است تا معلمان، قدر خود را بدانند و تشخيص دهند که چقدر، وجود آنها در سرنوشت يک ملت مؤثر است.

 

معلم در کلام استاد مطهري:

معلم بايد نيروي فکري متعلم را پرورش دهد و او را به سوي استقلال رهنمون شود. بايد قوه ابتکار او را زنده کند؛ يعني در واقع، کار معلم آتش گيره دادن است. فرق است ميان تنوري که شما بخواهيد آتش از بيرون بياوريد و در آن بريزيد تا آن را داغ کنيد و تنوري که در آن هيزم و چوب جمع است و شما فقط آتش گيره از خارج مي آوريد و آن قدر زير اين چوب ها و هيزم ها قرار مي دهيد که اينها کم کم مشتعل شود.

 

مقام معلم

 مي توان در سايه آموختن                          گنج عشق  جاودان اندوختن

اول از استاد، ياد آموختيم                           پس، سويداي سواد  آموختيم

از پدر گر قالب تن يافتيم                             از معلم جان روشن يافتيم

اي معلم چون کنم توصيف تو                      چون خدا مشکل توان تعريف تو

اي تو کشتي نجات روح ما                         اي به طوفان جهالت نوح  ما

يک پدر بخشنده آب و گل است                    يک پدر روشنگر جان و دل است

ليک اگر پرسي کدامين برترين                     آنکه دين آموزد و علم  يقين

 

 

روزه فقط امساك از اكل و شرب نيست، بلكه شرائطى ديگر هم همراه آن است، تعهد و مسؤوليتهاى انسان در برابر روزه، اين فريضه الهى زياد است.

روزه چهار گروه مقبول نيست

حضرت صادق(عليه السلام) فرمود: لا صيام لمن عصى الامام، و لا صيام لعبد آبق حتى يرجع، و لا صيام لامراة ناشزة حتى تتوب، و لا صيام لولد عاق حتى يبر، ⁽¹⁾ روزه نيست‏براى كسى كه امام و پيشواى خود را نافرمانى كند و از او اطاعت ننمايد، و صحيح نيست روزه عبد فرارى، تا مراجعت كند و به خدمت‏باز نگردد، و روزه زن ناشزه درست نمى‏باشد تا توبه كند و در اختيار همسرش قرار گيرد و همچنين روزه فرزند عاق شده پدر و مادر تا خوب نشود و اصلاح نگردد، مورد قبول قرار نمى‏گيرد، و روزه به حساب نمى‏آيد بلى يكى از ابعاد سياسى اين حديث‏شريف، اطاعت و فرمانبرى پيروان و رهروان مسلمان از راهبر و پيشواى مذهبى است. فاطمه (سلام الله عليها) در آداب صائم سخن مى‏گويد

حضرت فاطمه (عليها السلام) سيده نسوان عالم در آداب روزه‏دار مى‏فرمايد: عن جعفر بن محمد عن آبائه عن فاطمه (عليهم السلام): «انها قالت: ما يصنع الصائم بصيامه اذا لم يصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه‏» ⁽²⁾ .

جعفر بن محمد (عليهما السلام) از آباء گرامش از فاطمه دخت گرام رسول الله (صلى الله عليهم اجمعين) روايت مى‏نمايد: كه حضرت زهرا (عليها السلام) فرمود: صائم با روزه خويش كارى نكرده (يعنى حق روزه را ادا نكرده) هرگاه زبان و گوش و چشم و جوارحش را از (آنچه كه بر آنها حرام است) حفظ نكرده باشد.

يعنى روزه يك مسماى واقعى از حفظ شكم از كل خوردنيها و نوشيدنيها و مبطلات ديگر و خلاصه‏اى از اجتناب از گناهان و معصيت‏خداوند مى‏باشد، زيرا روزه‏دار بدون پرهيز از تمامى محرمات روزه واقعى را در خويش تحقق نبخشيده است.

پنج‏خصلت موجب افطار روزه و بطلان وضوء مى‏شود.

اگرچه امروز فقهاى عالى مقام اين موارد را مبطل روزه و وضوء نمى‏دانند زيرا كمتر كسى است در زمان ما و فرهنگ طاغوت زده و غرب زده ما از اين اوصاف رذيله بپرهيزد، آن خصال پنج گانه از بيان پيامبر گرامى اسلام چنين است: «خمس خصال يفطرن الصائم، و ينقضن الوضوء الكذب، و الغيبة و النميمة، و النظر بشهوة، و اليمين الكاذبة‏» ⁽³⁾

پنج صفت است كه روزه را باطل و وضوء را مى‏شكند، دروغ و غيبت و سخن چينى و نظر شهوت انگيز، و قسم دروغ.

اين اوصاف ذميمه براستى اثر معنوى و روحانى روزه و وضوء كه يك عبادت است در اسلام خنثى مى‏كند، و اجر و ثواب روزه و وضوء را نابود مى‏نمايد.

كيفيت روزه دارى از صحف ادريس عليه السلام

درصحف ادريس (عليه السلام) است: «اذا دخلتم فى الصيام فطهروا نفوسكم من كل دنس و نجس و صوموا لله بقلوب خالصة صافية منزهة عن الافكار السيئة و الهواجس المنكرة فان الله سيحبس القلوب اللطخة و النيات المدخولة و مع صيام افواهكم من الماكل، فلتصم جوارحكم من الماثم فان الله لا يرضى منكم ان تصوموا من المطاعم فقط لكن من المناكير كلها و الفواحش باسرها» ⁽⁴⁾ حضرت ادريس پيامبر (عليه السلام) در صحف خويش فرمود: هرگاه وارد ماه صيام شديد، پس خويشتن را از هر پليدى و ناپاكى پاك سازيد، (درون خود را براى پذيرش عبادت ويژه خداوند پاكسازى نمائيد) و روزه بگيريد براى خداوند با قلبى خالص و نورانى و پاك از فكرهاى بد، و صداهاى نامفهوم و بى معنى و زشت، زيرا خداوند حبس مى‏نمايد دلهاى ناپاك و نيتهاى غير خالص شما را و دهنهاى شما نبايد فقط با امساك از خوردنيها صائم و روزه‏دار باشد. بلكه بايد جوارح شما از گناهان نيز روزه باشد (يعنى اعضاء شما هم بايد از معصيت‏خدا امساك نمايد) و همانا خداوند راضى نمى‏گردد و خشنود نمى‏شود از شما به اينكه فقط از خوردنيها پرهيز كنيد، بلكه از كل منكرات و زشتيها بايد پرهيز نمائيد تا آنجا كه تغيير حالت پيدا كنيد.

اثرات منفى غيبت و نمامى در روزه

امام رضا عليه السلام فرمود: «اجتنبوا الغيبة غيبة المؤمن، و احذرو النميمة، فانهما يفطران الصائم و لا غيبة الفاجر و شارب الخمر و اللاعب بالشطرنج و القمار» ⁽⁵⁾

از غيبت مؤمن اجتناب كنيد، و از نمامى بپرهيزيد، براستى كه غيبت و نمامى روزه صائم را باطل مى‏نمايد، (و اثرات و ثواب روزه را زايل مى‏گرداند)، ولى از فاجر و شارب الخمر و شطرنج‏باز و قمار باز غيبتى نيست، (يعنى آنان از خود هتك حرمت نموده‏اند،و آبرو از خويش برده‏اند).

روزه حجاب زبان و گوش و چشم از گناه است

از فقه الرضا (عليه السلام) روايت‏شده كه حضرت رضا (عليه السلام) در رابطه با شرائط روزه و روزه‏دارى چنين فرمود: «و اعلم يرحمك الله ان الصوم حجاب ضربه الله عزوجل على الالسن و الاسماع و الابصار و سائر الجوارح لما له فى عادة من شره و طهارة تلك الحقيقة حتى يستر به من النار، و قد جعل الله على كل جارحة حقا للصيام فمن ادى حقها كان صائما و من ترك شيئا منها نقص من فضل صومه بحسب ما ترك منها» ⁽⁶⁾ .

بدان (اى روزه‏دار) خداى رحمتت كند، كه براستى روزه ستر و حجابى است، كه خداوند او را بر زبانها و گوشها و چشمها و سائر جوارح زده است، هرگاه معتاد بر زشتيها و شر و فساد باشند، (چون زبان و گوش و چشم و ساير جوارح هرگاه تحت كنترل دقيق ايمان و دين شخص باشند، از شر آنان كاملا در امان مى‏باشد) كه طهارت (و حجاب صوم) بر اسماع و ابصار و غيره، او را از آتش جهنم مى‏پوشاند و حجابى محكم از آتش براى او خواهند شد. به تحقيق خداوند بر هر «آدم‏» خسته‏اى براى روزه گرفتن حقى مقرر فرموده است، پس اگر آن حق را اداء كند (و به خوبى حق روزه‏دارى را به جاى آورد) هرآينه صائم و روزه‏دار است، (يعنى به جاى آورده حق روزه را) و هر كس بعضى از آن شرايط را ترك نموده، از فضيلت و ثواب روزه‏اش به قدر و بحسب آنچه ترك كرده كاسته است.

 

 

به مناسبت فرا رسيدن روز عیدمبعث وبلاگ آموزشي

 

نکات آموزشی دبستانی

 

 

افتتاح مي شود . اميد است كه بتوانيم اطلاعات مورد

 

نياز و مفيد را ارائه نماييم .